KajReclamebureaus en leiders herontdekken sinds 2000 massaal de oude kennis, dat je door het (goed) vertellen van verhalen invloed hebt tot tussen de oren van je publiek. Het mooie is, vind ik, dat je met storytelling als ‘zender van de boodschap’ niet buiten schot blijft. Wie het verhaal vertelt klinkt mee in hoe zij het vertelt. Dat maakt het een ‘respectvolle’ manier van beïnvloeden.
Als ‘storyteller’ werk ik al sinds 1995 met verhalen. Daarom verdiep ik me sinds 2005 in storytelling als ‘beïnvloedingsgereedschap’.
Het beste, meest heldere boek is volgens mij Stephen Denning, The Leaders Guide to Storytelling uit 2011. Denning biedt een heldere typering van verschillende soorten verhalen, waar ik graag mee werk. Voor elke situatie een verhaal.
Acht verschillende verhaalvormen zijn geschikt voor het realiseren van acht verschillende doelstellingen. Je gebruikt ze medewerker of leidinggevende binnen je organisatie, of als organisatie binnen de context waarin je actief bent.
1- Het verhaal als middel om actie uit te lokken en nieuwe ideeën te implementeren
Een springplankverhaal neemt je publiek mee naar een moment dat een vraagstuk al eens getackled is, en stelt de vraag: wat als wij allemaal onze situatie zo zouden benaderen als toen gebeurde?
2- Het verhaal als middel om vertrouwen te creëren: wie ben ik
Je hebt een functie in de organisatie en je staat voor een bepaalde taak. Je hebt medewerking nodig. Met een verhaal kun je laten zien dat je de juiste persoon voor de taak bent, én de medewerkers en collega’s geven wat ze het liefste willen weten: ben je te vertrouwen?
3- Het verhaal als middel om je naam te vestigen
Door je publiek of doelgroep met levendige voorbeelden te vertellen wat je hebt bereikt en hoe, associeert het jou voortaan met die verhalen.
4- Het verhaal om je waarden over te brengen, en organisatiewaarden vast te leggen
Ethiek, het juiste handelen in gegeven situaties, wordt pas echt verinnerlijkt wanneer je de overstap maakt van ‘droge regels’ naar verhalen. Verhalen waarin je laat zien wat er bij ethische keuzes op het spel staat, qua verstand en gevoel.
5- Het verhaal om anderen te helpen samenwerken
Samenwerken kan erg lastig zijn. Door een verhaal te vertellen dat het werk in een breder perspectief zet, of dat gaat over het samenwerken met onderlinge verschillen, zet mensen op een nieuw spoor.
6- Het verhaal als middel om kennis en begrip te delen
Verhalen zijn ‘data with a soul’: door een ziel toe te voegen aan de droge feiten, komt de kennis op verschillende niveaus binnen en wordt beter begrepen en onthouden.
7- Het verhaal om roddels de kop in te drukken
Overal wordt geroddeld: het is dé manier om op de hoogte te blijven van de sociale verhoudingen, en zo je eigen positie in de organisatie helder te krijgen. Zorgen roddels echter voor stagnatie van belangrijke processen, of brengen ze je in diskrediet, dan loont het de moeite om een tegenverhaal de wereld in te sturen. Een verhaal dat met een grapje (humor zet op scherp zonder de verbinding te verliezen) de afzender van de roddel relativeert, of laat zien dat de inhoud van de roddel absurd is.
8- Het verhaal om visie te communiceren
Als je een vergezicht wilt schetsen van waar je naartoe wilt, dan helpt een verhaal. Dat spreekt verstand en gevoel, verlangen aan. Vertel het levendig, maar niet te gedetailleerd: het gaat erom dat mensen hun eigen verbeelding inzetten om een aanlokkelijke toekomst te bedenken en op weg te gaan.
Ten slotte: een leider die verhalenverteller wordt, komt in een vruchtbare verhouding tot zijn medewerkers te staan. En transformeert de organisatie naar een plek waar het voor mensen goed werken is.