De invloed van Douglas McGregor

Douglas McGregor was een van de eersten die (begin jaren ’60 ) de menswetenschap toepaste op organisaties.

Met schokkend resultaten wat betreft het mensbeeld. Dat is in veel organisaties niet bepaald positief. De verborgen aannames achter prestatiebeloningen, functioneringsgesprekken, human resources etc. zijn doorgaans weinig mensvriendelijk. McGregor noemde die mensvisie Theory X‘.

Overtuigingen over mensen van Theorie X:
– Mensen zijn van nature lui en niet geneigd tot werken
– Mensen hebben straffen en beloning nodig om gemotiveerd te worden
– Van nature nemen mensen geen verantwoordelijkheid
– Leidinggevenden hebben hun positie te danken aan het gegeven dat ze meer kunnen en weten dan hun ondergeschikten.

Liever Theorie Y
McGregor was het hier niet mee eens. Hij zette een nieuwe kijk op de mens tegenover, mensvriendelijk. En gebaseerd op o.a. de Piramide van Maslow. ‘Theory Y’ noemde hij zijn mensvriendelijke benadering, met onder andere deze overtuigingen:
– Mensen willen werken, en nemen van nature verantwoordelijkheid als ze daarvoor de ruimte krijgen
– In hun werk streven mensen naar andere zaken dan financiële beloningen
– Creativiteit, intelligentie en kennis zijn evenredig gedistribueerd over alle werknemers in de organisatie.

Van principes een gimmick gemaakt
McGregor’s Theory Y ging over principes. Fundamentele uitgangspunten bij het organiseren. Maar er werd een gimmick van gemaakt. Een trucje. (Denk in onze tijd aan een cursus waarin je de 7 habits van Covey aangeleerd krijgt. Of dr. Ben Tiggelaar met zijn MBA in een dag). Op die manier wordt een benadering die uitgaat van principes, en je uitdaagt om je eigen denken en handelen vanuit die principes te bevragen tot een Quick Fix. En dat werkt misschien even, maar niet lang.

Intrinsieke motivatie
Dát organisaties nog zoveel hebben bereikt ondanks hun beloningscultuur, zegt iets over de veerkracht van mensen. Intrinsieke motivatie is echter het toverwoord van deze tijd. En de ontdekking dat het eigen verhaal van iedere individuele medewerker en stakeholder ruimte moet krijgen om de motivatie te laten stromen raakt meer en meer gedeeld.

Lees hier meer over intrinsieke motivatie in de theorie van Deci en Ryan

Ik ben benieuwd of de principes overeind blijven in tijden van crisis. Stress is, als het om menselijkheid gaat, een slechte raadgever…